Dư địa chính sách tiền tệ eo hẹp: Lãi suất khó giảm sâu

Đây là nhận định của các chuyên gia tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần 3-2025 với chủ đề “Động lực nào cho tăng trưởng GDP 2025 đạt 8,3%-8,5%” do Báo Người lao động tổ chức mới đây.

Lãi suất cho vay giảm thêm 0,41 điểm % so với cuối năm 2024

Chia sẻ về điều hành chính sách tiền tệ nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế tại diễn đàn, ông Nguyễn Phi Lân, Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê - Ổn định tiền tệ, tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho biết, thời gian qua, NHNN đã chủ động hạ lãi suất điều hành xuống mức thấp, thường xuyên chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí hoạt động, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin cùng nhiều giải pháp khác nhằm phấn đấu giảm lãi suất cho vay, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế. Đồng thời, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng công khai thông tin lãi suất cho vay trên website để khách hàng dễ dàng tham khảo khi tiếp cận vốn.

Tính đến ngày 10/9, lãi suất cho vay bình quân đối với các giao dịch mới của các ngân hàng thương mại ở mức 6,52%/năm, giảm thêm 0,41 điểm % so với cuối năm 2024. Nhờ vậy, doanh nghiệp và người dân có điều kiện tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí thấp hơn, phục vụ các hoạt động đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng - những động lực quan trọng của nền kinh tế.

Theo các chuyên gia, lãi suất hiện nay tương đối ổn định, tuy nhiên sẽ khó có thể giảm sâu hơn trong ngắn hạn bởi áp lực tỷ giá, lạm phát và tăng trưởng tín dụng còn lớn. Dưới góc nhìn chuyên gia, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam nhận định, mặt bằng lãi suất hiện nay đang tương đối ổn định, tuy nhiên, cơ hội để lãi suất giảm mạnh hơn từ nay đến cuối năm là rất khó.

Lý giải cho nhận định trên, ông Đinh Đức Quang cho biết, lãi suất không thể được điều chỉnh một cách đơn lẻ, mà phải đặt trong tổng thể, bảo đảm sự hài hòa lợi ích giữa người vay và người gửi tiền. Do đó, việc đưa lãi suất xuống mức thấp hơn nữa trong bối cảnh hiện tại là không dễ dàng.

Với việc Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ (FED) vừa cắt giảm lãi suất lần đầu tiên trong năm 2025 và dự báo sẽ có thêm 2 đợt cắt giảm nữa trong năm 2025, được các chuyên gia nhìn nhận sẽ là cơ sở thuận lợi để NHNN xem xét cắt giảm lãi suất VND. Tuy nhiên, với áp lực tỷ giá dù đã với bớt sau quyết định cắt giảm lãi suất của FED nhưng áp lực cuối năm vẫn còn, do vậy ông Đinh Đức Quang cho rằng: "để mong đợi lãi suất giảm sâu hơn trong khi tỷ giá vẫn chịu áp lực là điều khó xảy ra".

"Quan điểm của UOB là NHNN có thể sẽ chưa lập tức cắt giảm lãi suất, mặc dù áp lực tăng trưởng năm nay trên 8%. Dự báo mặt bằng lãi suất sẽ ổn định quanh mức hiện nay", ông Đinh Đức Quang cho biết.

Cùng chung quan điểm, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhận định, dư địa của chính sách tiền tệ hiện rất eo hẹp, nên rất khó giảm thêm lãi suất. Bởi lãi suất cho vay tái cấp vốn khoảng của NHNN hiện ở mức 4,5%/năm - cao hơn 1 chút so với lãi suất cho vay qua đêm của Mỹ chỉ 4,25%.

Cũng theo TS. Cấn Văn Lực, việc tiếp tục giảm lãi suất tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là nguy cơ "chảy máu ngoại tệ". Trong bối cảnh áp lực lên tỷ giá vẫn còn, việc hạ lãi suất vào thời điểm này là rất khó khăn.

Không thể chỉ phụ thuộc vào vốn tín dụng ngân hàng

Để giảm sức ép lên lãi suất ngân hàng, các chuyên gia cho rằng, việc chia sẻ gánh nặng vốn trung và dài hạn ra ngoài hệ thống tín dụng ngân hàng, đồng thời tận dụng dư địa của chính sách tài khóa, sẽ là giải pháp dài hạn để giúp doanh nghiệp mở rộng nguồn vốn bền vững cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

"Doanh nghiệp muốn mở rộng sản xuất, đặc biệt với các dự án trung và dài hạn, không thể chỉ phụ thuộc vào vốn tín dụng ngân hàng. Bởi nguồn vốn trung - dài hạn chính là gánh nặng lớn nhất của hệ thống tổ chức tín dụng hiện nay. Nếu không tháo gỡ, điều này sẽ tiếp tục tạo sức ép lên mặt bằng lãi suất", ông Đinh Đức Quang nhấn mạnh.

Theo ông Đinh Đức Quang, ngoài vốn ngân hàng, thị trường còn rất nhiều kênh huy động vốn khác như chứng khoán, trái phiếu... Do đó, rất cần cơ chế san sẻ gánh nặng vốn trung và dài hạn cho thị trường, thay vì chỉ dựa vào tín dụng ngân hàng. Đây mới là giải pháp hỗ trợ dài hạn, giúp doanh nghiệp và nền kinh tế phát triển bền vững hơn.

Trong bối cảnh dư địa chính sách eo hẹp, trong khi dư địa chính sách tài khóa còn lớn, TS. Cấn Văn Lực kiến nghị nên cắt giảm thuế, phí để hỗ trợ doanh nghiệp; đẩy nhanh giải ngân đầu tư công để kích thích tổng cầu; đồng thời, cải cách mạnh mẽ môi trường đầu tư, tháo gỡ vướng mắc trong nhiều lĩnh vực.

Chia sẻ giải pháp điều hành của NHNN trong thời gian tới, ông Nguyễn Phi Lân cho biết, NHNN sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ theo hướng chủ động, linh hoạt, kịp thời và hiệu quả, đồng thời phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác để vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.

Cụ thể, NHNN sẽ điều hành nghiệp vụ thị trường mở linh hoạt, bám sát mục tiêu chính sách tiền tệ; tái cấp vốn cho các tổ chức tín dụng để hỗ trợ thanh khoản và cho vay theo các chương trình đã được Chính phủ, Thủ tướng phê duyệt, đồng thời hỗ trợ cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu. Đồng thời, sẽ theo dõi sát tình hình kinh tế để điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến thị trường, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ; tiếp tục yêu cầu các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, tăng cường chuyển đổi số, từ đó tạo điều kiện hạ thêm lãi suất cho vay.