Đế chế Apple rạn nứt vì Google: Cỗ máy in tiền 500 tỷ USD đối mặt nguy cơ sụp đổ vì một phán quyết

Xin được nhắc rằng việc ràng buộc người dùng với chợ ứng dụng App Store là một trong những công cụ kiếm tiền cũng như giữ vững thế độc quyền của nhà táo khuyết.

Phán quyết của Tòa án ngày 11/12/2023 cho thấy Google đã gây tổn hại tới những hãng trò chơi điện tử như Epic Games khi duy trì một sự độc quyền bất hợp pháp trên thị trường chợ ứng dụng. Tuy nhiên phía Google cho biết họ sẽ kháng cáo và giữ nguyên mô hình kinh doanh của mình.

Trước đó vào năm 2021, một phiên tòa tương tự đã diễn ra giữa Epic Games và Apple khi nhà táo khuyết là người chiến thắng. Dẫu vậy thẩm phán cũng tuyên bố Apple phải cho phép các nhà phát triển phần mềm tạo nên tùy chọn thanh toán cho khách hàng thay vì chịu sự ràng buộc của chợ ứng dụng.

Trên thực tế trong vài năm trở lại đây, Google lẫn Apple đang chứng kiến đế chế chợ ứng dụng 500 tỷ USD của mình đối mặt hàng loạt thách thức do chính phủ các nền kinh tế trên thế giới thông qua các chính sách siết chặt kiểm soát.

Đầu tháng 3/2023, Apple được cho là sẽ thông qua quy định đồng ý người dùng iPhone được phép tải ứng dụng bên ngoài chợ App Store của mình nhằm tuân theo luật mới tại Liên minh Châu Âu (EU).

Trước đó vào năm 2021, cả Google và Apple đã phải đồng ý chấp nhận các hình thức thanh toán khác trên nền tảng chợ ứng dụng của mình.

Theo WSJ, tổng chi tiêu của người dùng trên chợ ứng dụng năm 2022 đã đạt 167 tỷ USD, trong khi chi tiêu quảng cáo trên điện thoại đạt đến 336 tỷ USD.

Rạn nứt

Năm 2022, chợ ứng dụng App Store đem về 78 tỷ USD doanh thu cho nhà táo khuyết, tương đương 20% tổng số. Bởi vậy việc chính phủ các nước siết chặt quy định đang là thách thức cực lớn cho Apple.

Trong năm ngoái, tăng trưởng dịch vụ chợ ứng dụng của Apple đã giảm một nửa so với cùng kỳ trước đó, cho thấy cỗ máy in tiền của nhà táo khuyết đang gặp rủi ro cực lớn.

Phần lớn doanh thu từ mảng dịch vụ của Apple đến từ việc bán quyền truy cập cho tệp người dùng hơn 1 tỷ người của hệ sinh thái nhà táo khuyết, ví dụ như thông qua cắt phí hoa hồng trên chợ ứng dụng hay thu phí Google đặt làm công cụ tìm kiếm mặc định.

Báo cáo của Bernstein Research cho thấy 2 mảng dịch vụ trên chiếm đến hơn 50% tổng doanh thu dịch vụ của Apple và 2/3 lợi nhuận ròng của kênh này.

"Apple đang va phải bức tường luật pháp khi chính phủ các nước siết chặt quy định, qua đó giới hạn đà tăng trưởng của mảng dịch vụ", Chủ tịch Peter Tuz của Chase Investment Counsel nhận định.

Tương tự, chợ ứng dụng là mảng đem lại lợi nhuận nhiều nhất cho Google bên cạnh dịch vụ tìm kiếm.

Quay trở lại vụ việc Epic Games, công ty phát triển trò chơi này thậm chí chẳng đòi hỏi bồi thường thiệt hại hay được đối xử đặc biệt trên chợ ứng dụng của Google mà đơn giản chỉ muốn nền tảng Android thực hiện sự công bằng về phí hoa hồng cho tất cả doanh nghiệp tham gia.

Vụ việc sẽ được đưa lên Tòa án tối cao và nếu một phán quyết bất lợi cho Google lẫn Apple được đưa ra thì cỗ máy in tiền của cả 2 tập đoàn này sẽ đổ bể. Đó là chưa kể đến những hiểm họa khác khi nhà táo khuyết mất sự độc quyền truy cập tệp khách hàng hơn 1 tỷ người dùng.

Tờ WSJ cho hay làn sóng phản đối mức phí bất hợp lý trên các chợ ứng dụng đang ngày một tăng cao.

Tại Hà Lan và Hàn Quốc, luật mới ban hành đã buộc Apple phải chấp nhận các kênh thanh toán thứ 3 tham gia vào chợ ứng dụng. Tuy nhiên nhà táo khuyết vẫn thu phí cao trên các nền tảng này bởi giao dịch vẫn cần phải được xử lý thông qua Apple.

Chuyên gia Toni Sacconaghi của Bernstein Research nhận định phán quyết của Tòa án với vụ Google vs Epic sẽ ảnh hưởng đến Apple nhưng nhà táo khuyết có thể thực hiện các biện pháp bù đắp khác như nâng cao phí đặt công cụ tìm kiếm mặc định từ Google, hay thậm chí thay thế chúng bằng Bing của Microsoft nếu được giá cao hơn.

Thậm chí ngay cả khi mất thế độc quyền trên chợ ứng dụng App Store thì Apple vẫn còn rất nhiều cách khác để thu thêm phí, ví dụ như thu phí để các ứng dụng được xuất hiện lên hàng đầu hoặc bán các vị trí ưu tiên thu hút người xem.

Địa chấn

Chuyên gia Toni cho hay có một thực tại là rất nhiều người dùng hiện nay đã quá quen với hệ sinh thái của Apple lẫn Google và họ không muốn có nhiều sự thay đổi nào nếu lợi ích bản thân không thực sự gia tăng.

Tuy nhiên có một mảng mà chắc chắn doanh thu của Apple lẫn Google sẽ suy giảm, đó là trò chơi điện tử (Game).

Trong năm tài khóa 2019, nghiên cứu của WSJ cho thấy Apple thu về 8,5 tỷ USD lợi nhuận hoạt động từ Game. Con số này cao hơn toàn bộ đối thủ Xbox (Microsoft), Nintendo, Activision Blizzard và PlayStation (Sony) cộng lại.

Bởi vậy nếu phán quyết của Tòa án tối cao có lợi cho ngành game thì đây sẽ là một cơn địa chấn khi các công ty khác có cơ hội tiếp cận tệp khách hàng hơn 1 tỷ người dùng của Apple.

Microsoft trước đây đã cố gắng đưa dịch vụ Xbox Game Pass của mình vào chợ ứng dụng App Store nhưng bị nhà táo khuyết chặn lại với lý do "vi phạm quy định chung".

Tuy nhiên nếu Apple buộc phải tuân thủ Đạo luật kỹ thuật số (DMA) mới của EU thì chợ ứng dụng App Store sẽ phải cho phép các cửa hàng ứng dụng và nền tảng thanh toán của bên thứ 3 tham gia, tạo nên cơ hội mới cho những đối thủ như Microsoft.

Nguồn tin của WSJ cho hay Apple đang phải đối mặt với thời hạn chót vào tháng 3/2024 để tuân thủ quy định mới nên dự kiến App Store sẽ chấp nhận bên phát triển thứ 3 tham dự vào đầu năm sau.

Thậm chí EU còn đang theo đuổi các vụ chống độc quyền với Apple để đảm bảo nhà táo khuyết dỡ bỏ hoàn toàn các hạn chế tự do lựa chọn nền tảng thanh toán và mức phí của các nhà phát triển trên chợ ứng dụng.

Tại Trung Quốc, tình hình còn nghiêm ngặt hơn khi chính phủ yêu cầu tất cả các ứng dụng trên chợ App Store phải được đăng ký trước khi được phép xuất hiện ở thị trường này. Điều này có thể ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh dịch vụ ở thị trường lớn thứ 3 của Apple.

*Nguồn: WSJ