Tiền ảo: Quản để chống thất thoát, rửa tiền
Dù Việt Nam chưa có khung pháp lý cho tài sản số, nhưng hoạt động mua bán, giao dịch trong nước vẫn diễn ra sôi động thông qua các sàn quốc tế, hoặc hình thức thỏa thuận trực tiếp. Điều này tiềm ẩn rủi ro về rửa tiền, thất thoát cho nền kinh tế.
Việt Nam đứng thứ 3 thế giới giao dịch tiền số
Mới đây, CTCP Công nghệ số SSI (SSI Digital) tổ chức Diễn đàn Tài sản số 2024. Đây là sự kiện về tài sản số có quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam, quy tụ nhiều chuyên gia công nghệ, tài chính, start-up tài sản số. Đại diện OKX - top 4 sàn giao dịch tiền mã hóa hàng đầu thế giới góp mặt tại sự kiện.
Tại diễn đàn, các đại diện đều thống nhất, tài sản số là vấn đề phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro, song là xu hướng phát triển tất yếu. Do đó, tất cả các thành viên cộng đồng công nghệ số đều cần nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm trên thế giới, đánh giá và lựa chọn để góp ý xây dựng , cùng Chính phủ nỗ lực thúc đẩy việc thiết lập các nguyên tắc và ban hành quy định, bảo đảm sự minh bạch và trách nhiệm trong quản lý, cung cấp dịch vụ tài sản số.
Theo Boston Consulting Group, tổng giá trị tài sản số trong năm 2030 dự kiến sẽ lên tới 16.000 tỷ USD, chiếm 10% GDP toàn cầu. Trong đó Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về giao dịch tiền số, chỉ sau Ấn Độ và Mỹ với gần 26 triệu người sở hữu tiền ảo (theo Crypto Crunch App).
Sự phổ biến nhanh chóng về tài sản số đã và đang đặt ra những vấn đề chưa từng có đối với các tiêu chuẩn, quy định về tài sản, thị trường tài chính, thuế và yêu cầu quản lý kiểm soát rủi ro. Ngày 23/2/2024, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã ký Quyết định 194/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam về phòng, chống rửa tiền , tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhằm đưa Việt Nam ra khỏi danh sách xám của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF).
Tại quyết định trên, Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước đánh giá rủi ro về rửa tiền trong kinh doanh casino, trò chơi có thưởng và tài sản số - hoàn thành vào tháng 9/2024. Bộ Tài chính được giao xây dựng khung pháp lý để cấm hoặc điều chỉnh tài sản số và các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản này - hoàn thành trong tháng 5/2025.
Chống gian lận, rửa tiền
Ông Trần Đắc Trung, Phó Trưởng ban Quản lý Khu công nghệ cao Hòa Lạc cho rằng cần định hình cơ hội và thách thức do tài sản số mang lại, từ đó tạo ra luật chơi, khuôn khổ cho loại tài sản này là đòi hỏi khách quan và cấp thiết. Nếu phát triển và khai thác tốt các nền tảng giao dịch tài sản số, Việt Nam không chỉ có thể tăng thu cho ngân sách Nhà nước, ngăn chặn thất thoát các nguồn lực về tài chính và trí tuệ ra nước ngoài mà còn thúc đẩy môi trường đổi mới sáng tạo thuận lợi, khuyến khích các sản phẩm, dịch vụ công nghệ mới ra đời, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Ông Macolm Wright, Giám đốc Pháp chế Tuân thủ Toàn cầu OKX nhấn mạnh, việc giám sát giao dịch và xây dựng khung thuế cho tài sản số sẽ góp phần chống lại các gian lận, bảo đảm các quy định về chống rửa tiền. Giám sát giao dịch hiệu quả có thể coi là tuyến phòng thủ hiệu quả tính minh bạch của thị trường tài sản số cũng như người tiêu dùng trước những nguy hại tiềm ẩn. Còn việc bảo đảm khung thuế cho các giao dịch sẽ thúc đẩy nền kinh tế số phát triển mạnh.
Ông Mai Huy Tuần, Giám đốc SSI Digital cho biết công ty đang được cùng tham gia thực hiện đề tài của Bộ Tài chính giao cho Học viện Tài chính để đưa tiếng nói, kinh nghiệm quốc tế chia sẻ với Bộ ban ngành để sớm có khung pháp lý cho tài sản số tại Việt Nam. CEO của SSI Digital cho biết công ty sẽ xây dựng dự án trung tâm 1,7 ha với 28.000 m2 sàn văn phòng, định hướng trở thành hub kết nối để phát triển công nghệ blockchain Việt Nam.
Cần khung pháp lý tài sản số
Tại Diễn đàn Tài sản số 2024 do CTCP Công nghệ số SSI (SSI Digital) tổ chức, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch SSI Digital chia sẻ từng nghĩ rằng tất cả tài sản số là cái gì đó của thế hệ trẻ, không có ý định quan tâm hoặc xây dựng lĩnh vực này. Tuy nhiên, không lâu sau đó, suy nghĩ của ông Hưng đã thay đổi. Chủ tịch SSI Digital thừa nhận, việc xây một trung tâm với ông rất dễ, nhưng làm thế nào cho trung tâm sống, phát triển được đúng với chức năng, mong muốn của Chính phủ, khu công nghệ cao lại vô cùng khó.
Theo Chủ tịch SSI Digital, cộng đồng đầu tư tài sản số đang phải đối mặt với rất nhiều rủi ro như pháp lý, cơ chế ngoại hối, lừa đảo ... Thị trường càng nhiều cơ hội thì càng nhiều lừa đảo. Ông Hưng cho rằng, khi thị trường không phân biệt được đâu là vàng đâu là thau, thì những người chưa hiểu biết sẽ càng khó phân định để quyết định được tài sản số của mình.
Theo Thùy Dương
