VNeID: "Chìa khóa vàng" thay đổi cuộc chơi ngân hàng số tại Việt Nam

Chuyển đổi số trong ngân hàng ở Việt Nam đang diễn ra mạnh mẽ, nhất là khi Đề án Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06) được Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 6/1/2022.

Ngay sau khi Đề án 06 được ban hành, ngành Ngân hàng đã tích cực triển khai các nhiệm vụ được giao, trong đó, tích cực phối hợp Bộ Công an triển khai Kế hoạch 01/KHPH-BCA-NHNNVN và đã mang lại hiệu quả tích cực trong công tác làm sạch dữ liệu và xác minh thông tin khách hàng, hỗ trợ tích cực trong quá trình phát triển, cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán (TGTT) nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu về dân cư, căn cước công dân (CCCD) gắn chíp, tài khoản định danh và xác thực điện tử (VneID) để làm sạch dữ liệu, nhận biết, xác minh chính xác khách hàng nhằm phòng chống, ngăn ngừa việc tội phạm mạo danh, sử dụng giấy tờ tùy thân giả mạo đăng ký sử dụng dịch vụ ngân hàng cho mục đích bất hợp pháp. Qua đó, góp phần giúp các TCTD phát triển sản phẩm, dịch vụ ngân hàng thuận tiện, an toàn nhất đến với người dân, khách hàng.

Có thể nói, việc triển khai VNeID đã tạo ra bước ngoặt lớn cho phát triển ngân hàng số ở Việt Nam. Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến ngày 15/8/2025, toàn ngành Ngân hàng đã khớp dữ liệu sinh trắc học cho hơn 123,9 triệu hồ sơ cá nhân và 1,3 triệu hồ sơ tổ chức (đạt 100% số tài khoản thanh toán cá nhân và tổ chức có giao dịch số). Việc làm sạch dữ liệu này góp phần cắt giảm 59% các vụ lừa đảo và 52% tài khoản gian lận. Đồng thời, thanh toán không dùng tiền mặt bùng nổ: Năm 2024, giá trị giao dịch phi tiền mặt đạt 295,2 triệu tỷ đồng (khoảng 11,2 nghìn tỷ USD, gấp 25 lần GDP) và chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, giao dịch qua QR code đã tăng 166% về giá trị.

Những diễn biến này cho thấy, VNeID đã và đang trở thành yếu tố quan trọng, thúc đẩy công tác định danh điện tử (eKYC), gia tăng niềm tin và tiện ích cho ngân hàng số.

Trụ cột mới cho ngân hàng số

Tích hợp VNeID giúp khách hàng tiết kiệm thời gian, giảm chi phí, đồng thời giúp khách hàng tiếp cận dễ dàng hơn với dịch vụ tài chính, nhất là ở vùng nông thôn. Với ngân hàng, VNeID giảm chi phí vận hành, hạn chế rủi ro pháp lý và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng. Với Nhà nước, đây là công cụ hữu hiệu để thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, chống rửa tiền, kiểm soát "tín dụng đen" và quản lý hiệu quả dòng vốn trong nền kinh tế.

Thống kê của NHNN cho thấy, đến cuối tháng 7/2025, có 57 tổ chức tín dụng và 39 trung gian thanh toán đã cho phép khách hàng mở tài khoản hoặc đăng nhập ứng dụng qua xác thực sinh trắc học, trong đó, 32 ngân hàng và 15 tổ chức đã tích hợp VNeID vào hệ thống của mình. Cùng với đó, 63 ngân hàng đã áp dụng thẻ căn cước gắn chip kiểm tra tại quầy giao dịch, và 57 ngân hàng áp dụng chip căn cước qua ứng dụng di động.

Là đơn vị ngân hàng đầu tiên kết nối thành công nền tảng định danh và xác thực điện tử, tối ưu khả năng xác thực chỉ với 1 chạm của VNeID để đăng ký chứng thư số hay ký số, bà Phùng Nguyễn Hải Yến, Phó Tổng Giám đốc Vietcombank chia sẻ, Vietcombank đã cung cấp cho khách hàng các dịch vụ bắt đầu từ giải ngân trực tuyến, cho tới bảo lãnh, mua bán ngoại tệ, đầu tư… tất cả được xử lý hoàn toàn tự động, đảm bảo tính pháp lý và bảo mật trên VCB Digibank, góp phần phổ cập dịch vụ số tới từng người dân.

Theo bà Hải Yến, chuyển đổi số không bắt đầu từ công nghệ, mà từ con người – điều đó được khẳng định khi mỗi công dân cần có định danh số duy nhất, an toàn và xác thực. Đây chính là nền tảng vững chắc để các TCTD triển khai các dịch vụ số liền mạch, hiệu quả, bảo mật

Còn tại Agribank, ông Hoàng Minh Ngọc, Phó Tổng Giám đốc ngân hàng này cho biết, bên cạnh hạ tầng công nghệ hiện đại, Agribank còn phát triển các giải pháp mở tài khoản từ xa, xác thực định danh số qua VNeID, thanh toán không dùng tiền mặt… để người già, người nghèo, người khuyết tật – ai cũng có thể dễ dàng nhận được sự hỗ trợ đúng lúc, đúng nơi.

"Để không ai bị bỏ lại phía sau, Agribank xác định bước đi tiếp theo không chỉ là mở rộng mạng lưới vật lý – mà là kết nối dữ liệu, tích hợp công nghệ để cá thể hoá dịch vụ cho từng người dân. Việc tích hợp với nền tảng định danh số quốc gia (VNeID) với dữ liệu của gần 63 triệu người dùng hiện nay chính là “chìa khoá vàng” để hiện thực hóa mục tiêu đó", ông Hoàng Minh Ngọc nhấn mạnh.

Với việc đẩy nhanh số hóa quy trình lõi, khai thác dữ liệu quốc gia để định danh chính xác khách hàng, đến nay nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% (tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền, cho vay...). Nhiều TCTD tại Việt Nam đạt tỷ lệ giao dịch số hóa trên 95%. Ví như Vietcombank và BIDV đã mở rộng ứng dụng VNeID trong cho vay tiêu dùng và đăng ký dịch vụ số, giúp tiết kiệm chi phí xử lý hồ sơ hàng chục tỷ đồng mỗi năm; từ cuối tháng 9/2024, VIB đã triển khai cấp thẻ tín dụng hoàn toàn trực tuyến dựa trên dữ liệu VNeID, với 800.000 thẻ đã phát hành và mức chi tiêu khách hàng tăng vọt; TPBank đã triển khai tích hợp VNeID cho khách hàng mở tài khoản online, qua đó giảm tỷ lệ hồ sơ bị từ chối do lỗi xác minh xuống dưới 2%, thấp hơn đáng kể so với mức trung bình 5–7% trước đây.

Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) ứng dụng dữ liệu đầu vào để tự động duyệt cho 4.000 doanh nghiệp vay không cần thế chấp, rút ngắn thời gian phê duyệt đến 80% (14.500 khoản vay được giải ngân trong vài phút thay vì mất vài giờ); các ngân hàng khác như VietinBank, MSB cũng báo cáo hồ sơ duyệt vay có thể hoàn tất trong vài phút nhờ truy cập dữ liệu thuế và ngân hàng qua VNeID. Nhờ vậy, khách hàng được hưởng dịch vụ tức thì và tiện lợi hơn, trong khi chi phí tín dụng và xử lý nghiệp vụ của ngân hàng giảm mạnh.

Thực tế cho thấy, tích hợp VNeID giúp quy trình xác minh khách hàng tại các TCTD đơn giản hơn rất nhiều. Với khách có tài khoản VNeID cấp độ 2 chỉ mất 15–30 phút để làm thẻ tín dụng online. Đồng thời, việc có một “căn cước số” duy nhất đã giúp giảm thiểu rủi ro lừa đảo và sai sót trong dữ liệu, tạo nền tảng vững chắc cho các dịch vụ ngân hàng số mới.

Quan trọng hơn, VNeID góp phần “làm sạch” dữ liệu khách hàng khi toàn bộ dữ liệu định danh được đồng bộ từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, nguy cơ trùng lặp, sai lệch hoặc sử dụng giấy tờ giả mạo gần như bị loại bỏ. Đây chính là tiền đề quan trọng để ngân hàng triển khai các sản phẩm tài chính cá nhân hóa dựa trên dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI).

Ông Nguyễn Hưng, Tổng Giám đốc TPBank cho biết, VNeID đang trở thành “chìa khóa” để giải quyết những bài toán tồn tại nhiều năm của ngân hàng. Nếu như trước đây eKYC – định danh khách hàng điện tử vẫn còn tiềm ẩn rủi ro giả mạo, thì nay việc kết nối trực tiếp với cơ sở dữ liệu dân cư giúp xác thực gần như tuyệt đối, hạn chế hẳn tình trạng gian lận tài chính. “Nhờ VNeID, chúng tôi yên tâm hơn trong mọi giao dịch, từ mở tài khoản, phát hành thẻ đến phê duyệt khoản vay,” ông Nguyễn Hưng nhấn mạnh.

Phát biểu tại Ngày Chuyển đổi số ngành Ngân hàng 2025 diễn ra cuối tháng 5 vừa qua, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của VNeID đối với ngành Ngân hàng. Theo Thống đốc, VNeID không chỉ là công cụ xác thực mà còn là hạ tầng dữ liệu quốc gia giúp ngân hàng tăng tốc trong các dịch vụ số, từ cho vay tiêu dùng đến thanh toán bán lẻ.

Vị thế Việt Nam trong cuộc đua toàn cầu

So với thế giới, Việt Nam đang đi những bước khá nhanh trong lĩnh vực định danh điện tử. Ấn Độ, với hệ thống Aadhaar đã trở thành hình mẫu, khi hơn 1,3 tỷ dân được cấp số định danh duy nhất, tạo điều kiện cho các dịch vụ tài chính số phát triển mạnh mẽ. Tại Trung Quốc, hệ sinh thái thanh toán gắn với Alipay và WeChat Pay đã biến điện thoại thông minh thành ví tiền quốc gia. Ở châu Âu, eIDAS quy định thống nhất về định danh điện tử xuyên biên giới đang giúp hình thành một thị trường số chung.

Theo báo cáo của McKinsey (2025), hơn 70% ngân hàng toàn cầu coi định danh số là yếu tố sống còn trong cạnh tranh. Ở châu Á, Singapore và Hàn Quốc đã đạt tỷ lệ trên 90% người dân sử dụng định danh số trong dịch vụ tài chính. Với tỷ lệ kích hoạt VNeID đã vượt 84%, Việt Nam đang tiến sát nhóm dẫn đầu khu vực, được đánh giá là đi theo mô hình kết hợp giữa giải pháp nhà nước và sự tham gia của khu vực tư nhân. Điều này tạo ra lợi thế trong việc đồng bộ dữ liệu, đảm bảo tính pháp lý và mở rộng ứng dụng.

Báo cáo Liên Hiệp Quốc 2024 xếp Việt Nam thứ 71/193 về Chính phủ điện tử (EGDI), tăng 15 bậc so với năm trước. Đáng chú ý, Việt Nam là một trong số rất ít nước có thu nhập trung bình thấp nhưng lọt vào nhóm “Rất cao” vì thành tựu chuyển đổi số, đứng thứ 5 trong ASEAN. Tầm nhìn này tạo đà cho dịch vụ tài chính số phát triển đa chiều. VNeID không chỉ có lợi cho ngân hàng và khách hàng, mà còn giúp Chính phủ quản lý dữ liệu dân cư hiệu quả hơn.

Đến nay, Bộ Công an đã cấp 17,5 triệu thẻ căn cước và kích hoạt hơn 64 triệu tài khoản VNeID với 48 tiện ích, trung bình 1,5 triệu lượt/ngày. Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã kết nối với 15 bộ, ngành và 34 địa phương. Tất cả các bộ, ngành, địa phương đã ban hành, tổ chức thực hiện các Nghị quyết, kế hoạch, đề án về chuyển đổi số 5 năm và hằng năm giai đoạn mới theo chủ trương, định hướng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Với các nỗ lực triển khai đồng bộ, VNeID đang mở ra một kỷ nguyên mới cho ngân hàng số ở Việt Nam. Đây không chỉ là công cụ xác thực khách hàng mà đã trở thành nền tảng “mạch máu” kết nối dữ liệu dân cư với tài chính, thúc đẩy đổi mới sản phẩm và giảm rủi ro gian lận.

Song song đó, tầm nhìn đến 2030 của Chính phủ đặt VNeID làm đòn bẩy chính cho mọi dịch vụ số. Nếu tiếp tục bảo đảm an toàn thông tin, thu hẹp khoảng cách số và hoàn thiện thể chế, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu trong khu vực về ngân hàng số dựa trên định danh điện tử. VNeID thực sự đang “thay đổi cuộc chơi” – hứa hẹn mang lại lợi ích đa chiều cho ngân hàng, khách hàng và toàn xã hội trong thời kỳ số.