Elon Musk và thuật toán giúp vị tỷ phú giàu nhất hành tinh vượt qua những ngày đen tối nhất

Vào tháng 7/2017, Tesla đã cho ra mắt xe điện Model 3 nhưng thách thức khi đó là làm thế nào để đạt sản lượng 5.000 chiếc mỗi tuần khi các nhà máy của hãng còn phải giải quyết rất nhiều vấn đề, từ chi phí cung ứng cho đến mức độ hoàn thiện hiệu quả của quy trình sản xuất.

Xin được nhắc là tại thời điểm đó, Elon Musk không có đủ thời gian để mở rộng nhà máy nên buộc phải làm tất cả những gì có thể với những thứ còn lại trong tay. Đó là chưa kể hàng loạt những rắc rối tình ái từ Amber Heard hay người cha Errol Musk.

Tại thời điểm này, ông chủ Tesla chưa phải người quá nổi tiếng cũng như trở thành tỷ phú giàu nhất thế giới, thậm chí có nguy cơ trắng tay vì dự án khởi nghiệp xe điện này.

Tuy nhiên theo Elon Musk, ông đã dùng đến một thuật toán (Algorithm), hay nói đúng hơn là một bộ 5 quy tắc để có thể vượt qua khó khăn. Đó là:

-Đặt câu hỏi và tự tìm phương án cho mọi khâu sản xuất

-Xóa bỏ những phần không cần thiết trong bản kế hoạch

-Đơn giản hóa và Tối ưu hóa mọi thứ

-Tăng tốc các vòng sản xuất

-Tự động hóa

Quãng ngày đen tối

Theo cuốn tiểu sử của Walter Isaacson viết về Elon Musk, quãng thời gian mùa hè năm 2017 đến mùa thu năm 2018 là đen tối nhất với ông chủ Tesla cả về sự nghiệp lẫn đời tư.

Xin được nhắc là Tesla tại thời điểm đó đang nợ đến 2,2 tỷ USD và chưa phải là công ty có giá trị như hiện nay để có thể bán hay thế chấp cổ phiếu.

“Đó là quãng thời gian đen tối nhất mà tôi từng trải qua. Đó là 18 tháng điên loạn không ngừng và tâm trí tôi đau đớn đến tột cùng”, Elon Musk nói trong cuốn tiểu sử đời mình.

Trong công việc, Elon Musk đã phải đối đầu với các nhà đầu tư bán khống, những người cho rằng mục tiêu tăng sản lượng theo kế hoạch của Tesla là bất khả thi và dìm giá cổ phiếu của hãng đi xuống.

Về chuyện đời tư, ông chủ Tesla đối mặt với lùm xùm chia tay Amber Heard cũng như những bê bối về người cha Errol Musk khi ông này khiến con gái riêng của vợ mang thai.

Mọi chuyện đổ dồn cùng một lúc đến mức Elon Musk từng phải đăng trên Twitter rằng không biết mình có bị phát điên hay không.

Tờ Fortune cho hay tại thời điểm đó, nhà sáng lập Tesla dù giàu có nhưng chưa đủ nổi tiếng hay có nhiều tài sản như hiện nay để thương thuyết được cùng các ngân hàng.

Elon Musk cũng mới bị đẩy ra khỏi dự án Paypal và nguồn tài sản duy nhất của vị tỷ phú này đến từ những gói cổ phiếu thưởng của Tesla, vốn chỉ được thực hiện nếu tổng giá trị vốn hóa của hãng đạt 650 tỷ USD theo thỏa thuận.

Bởi vậy nếu không thành công thì vị tỷ phú này sẽ phải trắng tay.

Tương tự, Tesla vào năm 2017 cũng chưa phải ông lớn trên thị trường hay có vị thế như ngày nay. Hồi đó, công ty của Elon Musk mới chỉ là một dự án công nghệ tiềm năng với những lời hứa hẹn khó tin về mục tiêu sản lượng.

Vì nghi ngờ những lời hứa của Elon Musk mà nhiều cổ đông lớn đã bắt đầu bán cổ phiếu và ảnh hưởng cực lớn đến thị trường lúc đó. Tình hình tài chính của công ty cũng không thực sự khả quan càng khiến cho mọi chuyện trở nên thách thức hơn.

Số liệu của S&P Global Market Intelligence cho thấy đã có 13 tỷ USD cổ phiếu Tesla bị bán khống tính đến tháng 8/2018.

“Trong những ngày tháng đen tối nhất của cuộc đời, Elon Musk chỉ biết đâm đầu vào làm việc”, tác giả Isaacson viết trong cuốn tiểu sử về nhà sáng lập Tesla.

Tuy nhiên cũng chính vì đâm đầu vào công việc mà Elon Musk mới có cơ hội xem xét lại mọi khâu trong quá trình sản xuất để cải tiến nhằm đạt sản lượng mục tiêu đề ra.

Nhờ đó mà một thuật toán 5 bước đã được ông phát triển, sau này trở thành nguyên tắc của bản thân cũng như mọi nhân viên Tesla.

Thuật toán 5 bước

Với các khó khăn trước mắt và áp lực cực lớn, Elon Musk đã yêu cầu các nhân viên sống chết cùng công ty, làm việc và nghỉ ngơi ngay tại nhà máy.

Theo Isaacson, nhà sáng lập Tesla thường thích nghĩ rằng bản thân là một vị tướng đang trực tiếp lên chiến trường cùng binh lính, chung tay hoàn thành nhiệm vụ.

Cũng chính trong khoảng thời gian này mà thuật toán 5 bước được Elon Musk áp dụng thành công, qua đó tăng sản lượng thành công đạt mục tiêu và cứu sống con thuyền Tesla, dập tắt mọi lời đồn cũng như bản thân cùng công ty sang một trang mới.

Theo những gì Elon Musk nhớ lại, việc ông lặp đi lặp lại các nguyên tắc nhiều đến mức gây khó chịu và các giám đốc của Tesla có thể đọc chính xác những gì ông định nói tiếp theo.

Thuật toán 5 bước của Elon Musk yêu cầu tất cả các nhân viên phải tự đặt câu hỏi về mọi khía cạnh của vấn đề, từ tiêu chuẩn an toàn, số lượng bu lông trong một bộ phận của xe điện hay liệu quy trình này có nên được tự động hóa hay không.

Trong suốt quãng thời gian khó khăn, Elon Musk đã liên tục tuần tra các tầng của nhà máy, đích thân xem xét dây chuyền lắp ráp và khắc phục sự cố khi chúng phát sinh.

Ví dụ có một lần Elon muốn chiếc máy lắp bu lông phải di chuyển nhanh hơn nên ông đã tự tay viết lại mã điều khiển của thiết bị một cách nhanh chóng.

“Cài đặt tiêu chuẩn của những thiết bị trong nhà máy thật ngu ngốc”, Elon Musk nói với nhân viên sau khi khiến chiếc máy lắp bu lông tăng tốc gấp 3 lần.

Bản thân Elon Musk đã có nhiều cách tiếp cận không chính thống trong giai đoạn này và đem đến những kết quả khác nhau, nhưng cuối cùng thì mục tiêu tăng sản lượng mà mọi người cho là “bất khả thi” thì đã hoàn thành.

Một ví dụ nữa là khi thiết kế nhà máy Fremont của Tesla, chính Elon Musk đã đi tiên phong khi lắp đặt hệ thống tự động hóa ngay từ đầu thay vì cách thông thường là để nhân lực thử nghiệm trước rồi mới lắp máy móc dần dần.

Xin được nhắc ngành xe điện là một mảng hoàn toàn mới và không có công thức hay tiêu chuẩn nào trước đó như ngành ô tô xăng truyền thống.

Hậu quả của quyết định này là một thảm họa khi việc sản xuất bị đình trệ, thế là Elon Musk loại bỏ dần những khâu tự động hóa hoặc những robot quá chậm, gây cản trở tiến trình, thay thế bằng nhân lực.

Khi nhận thấy nhà máy không thể đạt đủ công suất yêu cầu, Elon Musk đã ra lệnh xây một căn lều lớn ngoài bãi đỗ xe làm nơi đặt thêm dây chuyền lắp ráp.

Cuối cùng vào quý II/2018, Tesla đã hoàn thành mục tiêu sản lượng Model 3 và giải quyết mọi vấn đề khi đó. Cổ phiếu Tesla tăng vọt mà Elon Musk dần trở thành người giàu nhất thế giới. Cổ phiếu của hãng từ 20,88 USD vào tháng 7/2017 thì nay đã tăng 1.181% lên 267,48 USD.

Tổng giá trị vốn hóa của công ty từ 90 tỷ USD tăng vọt lên 838 tỷ USD, giúp Elon Musk nhận được các khoản cổ phiếu thưởng đầy giá trị của mình.

Cái giá phải trả

Theo Fortune, dù vượt qua khó khăn và đạt được thành công lớn nhưng thuật toán 5 bước của Elon Musk cũng đem lại nhiều hệ lụy.

Sự khó tính và khắt khe của ông chủ Tesla khiến tỷ lệ chấn thương, bệnh tật trong nhân viên công ty cao hơn 30% so với toàn ngành ô tô thời đó. Việc nhân viên phải tăng ca và dồn hết tâm trí cho quy trình 5 bước đã bào mòn sức lực mọi người.

Một số cựu nhân viên tố cáo rằng rằng họ đã bị buộc phải dán băng keo lên những vết nứt trên khung nhựa ở bộ phận thiết bị điện trong xe nhằm tiết kiệm chi phí, đồng thời bị ép làm việc trong môi trường đầy khói khi trận cháy rừng California thời đó diễn ra, nhưng phía Tesla phủ nhận.

Ngoài ra, việc cổ phiếu Tesla tăng cùng với chiến thuật sử dụng tài sản này để thế chấp của Elon Musk đã khiến các cơ quan có thẩm quyền chú ý.

Tháng 9/2018, Elon Musk và Tesla đã phải nộp phạt 40 triệu USD nhằm giải quyết vấn đề vi phạm với Ủy ban giao dịch chứng khoán Mỹ (SEC). Nhà sáng lập Tesla khi đó bị buộc tội thao túng giá cổ phiếu khi đăng lên Twitter rằng ông đang “tư nhân hóa” công ty này.

Hậu quả là Elon Musk đã phải từ chức Chủ tịch dù vẫn được giữ chức Giám đốc điều hành (CEO) của Tesla.

*Nguồn: Fortune