Liệu Trung Quốc có thể vượt qua các bài kiểm tra thực tế để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025?

Mặc dù nhiều người tin rằng Bắc Kinh sẽ không để mục tiêu tăng trưởng GDP “khoảng 5%” trong cả năm bị bỏ lỡ, nhưng những rủi ro tiềm ẩn bên dưới những con số lạc quan – từ niềm tin tiêu dùng trì trệ và áp lực giảm phát dai dẳng đến sự sụt giảm bất động sản kéo dài và bất ổn thương mại – đang làm dấy lên lo ngại về sự suy thoái trong nửa cuối năm và thúc đẩy ngày càng nhiều lời kêu gọi hỗ trợ chính sách mạnh mẽ hơn.

“Chúng ta cần phân biệt giữa dữ liệu kinh tế chính thức và cảm nhận thực tế của các hộ gia đình và doanh nghiệp”, Chen Zhiwu, giáo sư tài chính tại Đại học Hồng Kông, cho biết. “Những gì mọi người đang cảm nhận là một thế giới khác với dữ liệu lạc quan trong nửa đầu năm.”

Ông lưu ý rằng sự khác biệt giữa các số liệu vĩ mô và tâm lý thị trường có thể sẽ tiếp tục trong nửa cuối năm do những khó khăn dai dẳng, và ông nhấn mạnh sự cần thiết phải mang lại cho mọi người cảm giác an toàn về việc làm và tài sản của họ.

“Thị trường bất động sản có thể sẽ vẫn trong tình trạng bấp bênh trong nửa cuối năm, trong khi tiêu dùng có thể chịu áp lực từ các biện pháp thắt lưng buộc bụng mới”, ông nói. “Những bất ổn về xuất khẩu vẫn còn, nhưng áp lực từ Mỹ dự kiến sẽ giảm bớt, với khả năng sản xuất công nghiệp và chế tạo sẽ phục hồi phần nào.”

Xuất khẩu của Trung Quốc, một điểm sáng kinh tế trong năm ngoái trong bối cảnh nhu cầu nội địa trì trệ, đã vượt qua những khó khăn thương mại trong 6 tháng đầu năm 2025 với mức tăng 5,9% - phần lớn được hỗ trợ bởi các đơn đặt hàng trước và sự gia tăng ở các thị trường khác bù đắp cho sự sụt giảm trong xuất khẩu sang Mỹ.

Tuy nhiên, các nhà phân tích từ Nomura đã cảnh báo trong một lưu ý tuần trước về "sự suy giảm mạnh mẽ về xuất khẩu" trong nửa cuối năm, trích dẫn "sự trả giá đáng kể từ việc trả trước hàng hóa trước đó, mức thuế quan vẫn còn cao, việc rút lại việc miễn thuế đối với các bưu kiện nhỏ và những nỗ lực gần đây của Mỹ nhằm trấn áp hoạt động trung chuyển".

Mặc dù căng thẳng chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã tạm thời lắng dịu sau các vòng đàm phán thương mại, nhưng hàng hóa Trung Quốc vẫn phải đối mặt với mức thuế quan thực tế của Mỹ trên 40%, theo ước tính của các ngân hàng đầu tư.

Để đối phó với tình hình bất ổn bên ngoài gia tăng, Bắc Kinh đã tăng cường nỗ lực thúc đẩy tiêu dùng trong nước, đầu tư 300 tỷ Nhân dân tệ (41,8 tỷ đô la Mỹ) hỗ trợ vào chương trình đổi hàng khổng lồ của mình.

Tại nhiều cuộc họp tuần trước, giới lãnh đạo Trung Quốc đã tái khẳng định việc thúc đẩy nhu cầu trong nước là một ưu tiên chiến lược, thúc đẩy nghiên cứu chuyên sâu và thực tế hơn về vấn đề này, đồng thời nhấn mạnh vào việc biến những phát hiện thành "kết quả có thể hành động".

Những nỗ lực cho đến nay dường như đang được đền đáp, với dữ liệu chính thức cho thấy chi tiêu tiêu dùng đóng góp 52% vào tăng trưởng kinh tế của quốc gia trong nửa đầu năm, so với 44,5% vào năm 2024.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế đã cảnh báo rằng tiêu dùng phụ thuộc vào kỳ vọng của người dân về thu nhập trong tương lai, khiến khó có thể tăng mạnh trong ngắn hạn.

Các nhà phân tích từ Morgan Stanley cho biết trong một lưu ý tuần trước: "Hiệu ứng nhân lên của chương trình đổi hàng tiêu dùng, vốn cho đến nay chỉ tập trung vào hàng hóa lâu bền, cũng sẽ suy yếu theo thời gian".

Với chương trình trợ cấp hiện dường như đang mất dần động lực, ngày càng có nhiều lời kêu gọi chính phủ chú trọng hơn vào các cải cách cơ cấu dài hạn, hỗ trợ tiêu dùng theo cách bền vững hơn - chẳng hạn như bằng cách tăng thu nhập hộ gia đình thông qua ổn định việc làm và củng cố mạng lưới an sinh xã hội.

“Tăng trưởng thu nhập yếu là một trở ngại lớn cho sự phục hồi tiêu dùng”, Larry Hu và Zhang Yuxiao từ ngân hàng đầu tư Macquarie, cho biết trong một báo cáo nghiên cứu tuần trước.

Theo Cục Thống kê Quốc gia, thu nhập khả dụng của hộ gia đình Trung Quốc đã tăng 5,3% so với cùng kỳ năm trước trong nửa đầu năm 2025 - tốc độ chậm nhất trong 3 năm.

Norah Wan, làm việc tại một công ty tư vấn có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết việc nhảy việc thường phổ biến trong ngành của cô, nhưng năm nay cô thấy tỷ lệ thay đổi nhân sự ít hơn nhiều so với các đồng nghiệp của mình.

“Môi trường hiện tại không tạo cho mọi người nhiều động lực để chuyển việc”, cô nói. “Trong thị trường việc làm ngày nay, bạn có thể sẽ nhận được mức lương thấp hơn mức lương hiện tại.

“Vì vậy, hầu hết mọi người muốn giữ vững vị trí hiện tại và tiếp tục làm việc.”

Ding Shuang, chuyên gia kinh tế trưởng của Standard Chartered tại khu vực Trung Quốc Đại lục, cho biết, trong tổng chi tiêu nội địa, tiêu dùng dịch vụ vẫn là một điểm sáng, đồng thời nhấn mạnh rằng sự tăng trưởng của lĩnh vực này “đã đạt được mà không cần sự hỗ trợ của trợ cấp tiêu dùng”.

Không giống như hàng hóa lâu bền, vốn có nhu cầu giảm sau mỗi lần mua sắm, tiêu dùng dịch vụ có thể tạo ra động lực tăng trưởng ổn định hơn. Theo Cục Thống kê Quốc gia, trong nửa đầu năm, doanh số bán lẻ dịch vụ tăng 5,3% so với cùng kỳ năm trước, tăng 0,3 điểm phần trăm so với quý đầu tiên và vượt nhẹ so với mức tăng trưởng 5% của tổng doanh số bán lẻ.

"Nếu các khoản trợ cấp còn lại của năm nay có thể được sử dụng hết trong nửa cuối năm - hoặc thậm chí một phần được chuyển hướng sang hỗ trợ tiêu dùng dịch vụ - thì tiêu dùng sẽ tiếp tục đóng góp ổn định và bền vững cho nền kinh tế trong năm nay", ông Ding nói.

"So với tiêu dùng, chúng tôi tin rằng những rủi ro lớn hơn nằm ở thương mại đối ngoại và đầu tư bất động sản trong nửa cuối năm."

Dữ liệu từ nửa đầu năm cho thấy sự suy thoái kéo dài của thị trường bất động sản Trung Quốc vẫn chưa chạm đáy, với đầu tư bất động sản giảm 11,2%, mức giảm sâu hơn so với mức giảm 10,7% được ghi nhận trong 5 tháng đầu năm.

Các nhà phân tích từ Diễn đàn Tài chính Trung Quốc 40, một nhóm chuyên gia tư vấn gồm các nhà quản lý cấp cao và giám đốc tài chính Trung Quốc, cho biết trong một báo cáo đầu tuần rằng, với tác động của chương trình đổi nhà cũ đang suy yếu, cần có những lĩnh vực trọng tâm mới để thúc đẩy nhu cầu trong nước.

"So sánh với các lĩnh vực khác, đổi mới đô thị là một trong số ít lĩnh vực vừa cấp thiết vừa có khả năng thay đổi bối cảnh vĩ mô trên quy mô lớn", báo cáo viết. "Lĩnh vực này có thể đóng vai trò là một điểm đột phá để mở rộng đầu tư công do chính phủ dẫn dắt."

Tuần trước, ban lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc đã tổ chức Hội nghị Công tác Đô thị Trung ương cấp cao - cuộc họp đầu tiên kể từ cuối năm 2015 - tại đó, các quan chức cam kết sẽ tăng cường nỗ lực tạo ra một "mô hình mới" cho phát triển bất động sản của Trung Quốc, với việc cải tạo các làng trong đô thị và sửa chữa nhà ở xuống cấp là một trong những trọng tâm.

Sự suy thoái kéo dài của thị trường bất động sản cũng tiếp tục gây áp lực giảm phát lên Trung Quốc – một mối lo ngại được nhiều nhà kinh tế cảnh báo – khiến tăng trưởng GDP danh nghĩa trong quý II giảm xuống còn 3,9%.

Các nhà phân tích từ ngân hàng ANZ cho biết trong một lưu ý tuần trước: "Tăng trưởng GDP danh nghĩa cho thấy giảm phát vẫn là mối đe dọa chính. Ban lãnh đạo đất nước sẽ phải điều chỉnh chính sách phản chu kỳ để tái cân bằng và phục hồi nền kinh tế."

Đầu tháng này, vấn đề "cạnh tranh giá thấp" đã được đề cập đến trong một cuộc họp của cơ quan hoạch định chính sách kinh tế cao nhất của Đảng Cộng sản, nhưng các nhà phân tích từ Morgan Stanley cho biết họ vẫn "thận trọng" về hiệu quả của chiến dịch "chống cải cách" này, viện dẫn tình trạng dư thừa công suất trên diện rộng ở nhiều ngành công nghiệp và không gian tài khóa hạn chế hơn cho các biện pháp kích thích cầu.

Họ lưu ý: "Bản chất phát hành trái phiếu chính phủ tập trung trước mắt từ đầu năm đến nay đồng nghĩa với việc động lực tài khóa sẽ giảm dần trong nửa cuối năm, đặc biệt là so với mức cơ sở cao của năm ngoái".

Năm nay, Trung Quốc đã đặt tỷ lệ thâm hụt ngân sách cao nhất ở mức 4%, cho phép chi tiêu của chính phủ nhiều hơn mức 3% truyền thống. Mục tiêu phát hành trái phiếu siêu dài hạn cũng được nâng 30%, từ 1 nghìn tỷ Nhân dân tệ năm ngoái lên 1,3 nghìn tỷ Nhân dân tệ, để tiếp tục chương trình đổi hàng tiêu dùng và nâng cấp thiết bị được đưa ra vào năm ngoái.

Từ tháng 1 đến tháng 5, chi tiêu tài khóa chung của Trung Quốc đạt 14,51 nghìn tỷ Nhân dân tệ, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm trước, các nhà phân tích từ Ngân hàng Minsheng Trung Quốc cho biết trong một lưu ý vào ngày 13/7, trích dẫn dữ liệu của Bộ Tài chính.

Theo ước tính của họ, vẫn còn hơn 7 nghìn tỷ Nhân dân tệ trong không gian tài khóa chung dành cho đất nước trong nửa cuối năm.

Họ cũng lưu ý rằng 89,8% trong hạn ngạch hoán đổi nợ 2 nghìn tỷ Nhân dân tệ của năm nay đã được lấp đầy vào cuối tháng 6, như một phần của kế hoạch hoán đổi nợ 12 nghìn tỷ Nhân dân tệ của Trung Quốc được triển khai vào cuối năm 2024 để giảm bớt áp lực trả nợ cho chính quyền địa phương.

Năm ngoái, nền kinh tế khởi đầu với mức tăng trưởng mạnh mẽ 5,3% so với cùng kỳ năm trước trong quý I, nhưng đà tăng trưởng đã chững lại trong quý II khi tăng trưởng chậm lại còn 4,7%. Tăng trưởng tiếp tục giảm xuống còn 4,6% trong quý III, thúc đẩy chính sách chuyển hướng sang gói kích thích kinh tế vào tháng 9.

Trong khi thị trường đang đồn đoán liệu Bắc Kinh có công bố gói kích thích kinh tế tương tự trong bối cảnh kinh tế gặp nhiều khó khăn hay không, các chuyên gia đang hạ thấp kỳ vọng.

"Các số liệu của năm nay cho đến nay vẫn duy trì tốt, và tình hình không thể so sánh với năm ngoái, khi suy thoái kinh tế đã bắt đầu vào cuối quý II", chuyên gia kinh tế trưởng Ding nói. "Các biện pháp kích thích kinh tế thường chỉ được đưa ra khi nền kinh tế thực sự suy thoái rõ ràng, vì vậy lần này ít cấp bách hơn."

Các nhà phân tích từ Macquarie cho biết thêm: "Tăng trưởng kinh tế có thể tiếp tục chậm lại trong những tháng tới. Nhưng mức độ sẽ như thế nào? Không ai biết chắc chắn, vì phần lớn phụ thuộc vào các sự kiện ở Mỹ." Họ đồng thời nói thêm, "Thuế quan sẽ không thay đổi mức tăng trưởng hàng năm 5%, nhưng sẽ chỉ thay đổi cách thức Bắc Kinh đạt được mức tăng trưởng đó".