Nhiều băn khoăn đánh thuế bất động sản thứ hai

Dự án bỏ hoang sẽ bị tăng tiền sử dụng đất

Chính phủ vừa gửi Quốc hội báo cáo tiếp thu, giải trình dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sau khi lấy ý kiến toàn dân, đại biểu Quốc hội. Theo đó, có ý kiến nhân dân kiến nghị áp dụng các loại thuế, phí như thuế lũy tiến với người mua nhà thứ hai trở lên và theo thời gian bán bất động sản.

Đồng thời, đánh phụ phí cao với bất động sản tại khu vực, thành phố trung tâm, nhằm hạn chế đầu cơ, nhà hoặc đất không sử dụng.

Theo Chính phủ, Nghị quyết 18 của Trung ương nêu quan điểm "quy định mức thuế cao hơn với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhà ở, đầu cơ, bỏ đất hoang". Vì thế, ở lần sửa đổi này, dự thảo Luật Đất đai bổ sung quy định dự án bỏ hoang, chậm tiến độ sẽ bị tăng tiền sử dụng đất, thuê đất.

Tuy nhiên, mức thuế suất cụ thể, theo cơ quan soạn thảo - Bộ Tài nguyên và Môi trường phải được quy định tại luật về thuế. Do đó, cơ quan này cho hay sẽ báo cáo, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và cơ quan chủ trì soạn thảo luật về thuế nghiên cứu.

Đã có nhiều chuyên gia đồng tình và khuyến nghị cần nghiên cứu áp dụng thuế bất động sản với nhà thứ hai trở lên. Việc tăng thuế đối với bất động sản thứ hai là phù hợp với thông lệ quốc tế nhằm chống đầu cơ, lãng phí và hoang hóa đất đai. Tuy nhiên, cần xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai để xác định đúng và trúng đối tượng và phải có cơ sở tính thuế hợp lý.

Hiện, Singapore là một trong số quốc gia áp dụng thuế này, với mức thuế 7% với người mua nhà thứ hai và 10% với nhà thứ ba. Nước này cũng áp thuế theo thời gian bán bất động sản, như bán nhà trong năm đầu sau khi mua sẽ bị đánh thuế 16%, bán vào năm thứ hai thì mức thuế giảm về 12%, năm thứ ba là 8% và sau năm thứ tư không bị áp thuế, phí này.

Thực tế, đây không phải là lần đầu việc đánh thuế bất động sản thứ hai được đưa ra thảo luận. Cách đây 6 năm, Chính phủ cũng từng đề xuất thí điểm đánh thuế bất động sản thứ hai tại TP Hồ Chí Minh, nhưng sau đó không được thông qua. Và năm 2022 khi dự thảo cơ chế đặc thù thí điểm tiếp theo cho TP Hồ Chí Minh sau khi Nghị quyết 54 hết hiệu lực, thành phố cũng từng đề nghị được thí điểm áp thuế này.

Tuy nhiên sau khi lấy ý kiến, các bộ, ngành cho rằng, chưa nên đánh thuế nhà, đất thứ hai tại TP Hồ Chí Minh vì chính sách này "không đảm bảo tính công bằng trong nhiều trường hợp".

Xây dựng định mức cụ thể

TS Bùi Ngọc Sơn (Viện Kinh tế và Chính trị thế giới) lưu ý, phải có các tiêu chí đánh thuế như quy mô, giá trị địa tô, số lượng. Chỉ khi có các quy định, tiêu chí cụ thể, chúng ta sẽ định hướng được tài sản có bị đánh thuế không và ở mức độ nào?

"Chúng ta không nên nói sở hữu căn nhà thứ hai sẽ rất khó hình dung, phải là sở hữu về bất động sản và nhà ở trong đó có số lượng, quy mô, chất lượng, giá trị bất động sản" - ông Sơn nói.

Trong khi đó, ông Trần Khánh Quang - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Bất động sản Việt An Hòa - cho rằng, cần phân loại tài sản bất động sản được đánh thuế, bởi không phải ai sở hữu tài sản bất động sản thứ hai cũng vì mục đích đầu cơ, nhiều trường hợp phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo ra giá trị cho xã hội.

“Để hạn chế đầu cơ thì phải xác định được mức thuế bao nhiêu là hợp lý. Hiện cũng chưa có nghiên cứu nào khẳng định đánh thuế sẽ giảm đầu cơ” - ông Quang nói.

Các ý kiến cho rằng, để đánh thuế tài sản cần rất nhiều yếu tố, quan trọng nhất là cần có một thị trường minh bạch thông tin, thống kê rõ ràng về số lượng sở hữu nhà ở của từng cá nhân, có thể số hóa quản lý được tài sản của người dân.

Chia sẻ với Lao Động, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính - cho hay, đánh thuế tài sản sẽ giảm thiểu tình trạng lãng phí đất đai hiện nay. Tuy nhiên, cái khó là xác định đúng đối tượng phải đóng thuế, hạn mức đánh thuế cho phù hợp.

“Thuế tài sản với nhà đất cần xây dựng định mức một người dân được ở bao nhiêu diện tích nhà đất. Người sở hữu vượt định mức phải đóng thuế, người sở hữu dưới định mức sẽ không phải đóng thuế tài sản, không nên quy định đánh thuế tài sản với căn nhà thứ hai trở lên.

Trường hợp người dân có 2 - 3 căn nhà nhưng diện tích nhỏ, giá trị không lớn cũng phải đóng thuế tài sản trong khi người giàu đứng tên một căn nhà nhưng diện tích vài nghìn mét vuông lại không phải đóng thuế thì bất hợp lý” - ông Thịnh dẫn chứng.

Theo đề xuất của ông Thịnh, nên thu thuế đối với nhà đất không sử dụng, bỏ hoang mới ngăn chặn được đầu cơ, tránh lãng phí tài nguyên đất đai.