Mở rộng cánh cửa thị trường Campuchia cho doanh nghiệp Việt

Kim ngạch chưa xứng với tiềm năng

Tham dự cuộc “Họp thông tin cơ hội kinh doanh và kế hoạch tổ chức chuỗi sự kiện xúc tiến thương mại với thị trường Campuchia” có ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại; Thương vụ Việt Nam tại Campuchia; đại diện các Cục, Vụ thuộc Bộ Công Thương; Hiệp hội Dịch vụ logistics Việt Nam, đại diện một số doanh nghiệp, Sở Công Thương… 

Phát biểu tại cuộc họp, ông Vũ Bá Phú thông tin, thị trường Campuchia đang thiếu hàng hóa, nhất là hàng tiêu dùng, nhu yếu phẩm. “Đây là cơ hội quý cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam”, ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh. Ông đồng thời cũng thông tin, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã chỉ đạo Cục Xúc tiến thương mại làm đầu mối phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ tổ chức xúc tiến xuất khẩu hàng hóa sang Campuchia. 

“Đặc biệt, mới đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã phê duyệt đề án “Đẩy mạnh phát triển thương mại biên giới, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Campuchia giai đoạn 2025-2027, hướng tới năm 2030” với mục tiêu đạt kim ngạch 20 tỷ USD trong thời gian tới. Trong đó, xúc tiến thương mại là một trong những giải pháp chính để đạt mục tiêu trên”, lãnh đạo Cục Xúc tiến thương mại nói.

Về tình hình thương mại giữa Việt Nam - Campuchia, bà Hồ Thị Khánh Linh, Chuyên viên Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương, cho biết, trong 7 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 7 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Campuchia đạt 3,2 tỷ USD, tăng 5,1% và nhập khẩu đạt 3,8 tỷ USD, tăng 28,1%.

Mặc dù có nhiều thuận lợi, tuy nhiên thương mại Việt Nam - Campuchia còn gặp một số khó khăn. Trong đó, hệ thống đường bộ và cửa khẩu quốc tế dù đã được quan tâm đầu tư nhưng hạ tầng kho bãi, trung tâm logistics, chợ biên giới còn thiếu và yếu.

Phần lớn hoạt động mua bán hàng hóa ở khu vực biên giới đang diễn ra theo hình thức tiểu ngạch, tình trạng này có thể dẫn tới nhiều rủi ro về thất thu thuế, về chất lượng sản phẩm và ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.

Cùng đó, tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại, vi phạm sở hữu trí tuệ dẫn đến diễn biến phức tạp, tập trung ở các mặt hàng như là đường cát, thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử... Điều này không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn gây bóp méo thị trường trong nước và ảnh hưởng tới thương mại hợp pháp.

Tại sự kiện, bà Hoàng Hoài Hạnh, Phó Trưởng phòng Ngành hàng, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cũng chỉ rõ những thách thức đang làm chậm bước tăng trưởng thương mại hai nước.

Thách thức có thể kể tới là hạn chế trong tuyến đường kết nối biên giới, đặc biệt là cửa khẩu phụ và lối mở; hệ thống kho bãi, trung tâm logistics chưa đáp ứng nhu cầu; việc tiếp cận thông tin giữa các doanh nghiệp hai nước về môi trường chính sách thương mại và các cơ hội hợp tác còn hạn chế.

“Bên cạnh đó, hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Campuchia lại có cơ cấu tương đồng với hàng hóa của Thái Lan và Trung Quốc, do đó phải chịu sự cạnh tranh cạnh gay gắt về chất lượng, mẫu mã và giá cả”, bà Hạnh nhấn mạnh.

Giải pháp đột phá nào?

Nhìn nhận từ thực tiễn khó khăn của doanh nghiệp, ông Trần Chí Dũng, Tổng Thư ký Hiệp hội Dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), cho biết, trong thương mại song phương, ngoài mua bán trực tiếp, hoạt động trung chuyển hiện nay vẫn gặp nhiều khó khăn, nhất là thủ tục xin phép. Ví dụ, để xin phép một lô hàng, cần xác định chính xác điểm đi - điểm đến. Tuy nhiên, ở giai đoạn tìm hiểu, hai bên thường chưa chia sẻ đầy đủ thông tin, dẫn đến không chốt được địa điểm, mặt hàng, số lượng, giá cả và hợp đồng. Tình trạng này khá phổ biến.

Trước khó khăn trên, đại diện VLA đề xuất, cần xây dựng một “hành lang sẵn sàng” sẽ giúp rút ngắn thời gian thương thảo, tránh tình trạng đơn hàng bị đình trệ, phải chuyển từ đường biển sang hàng không gây tốn kém hoặc sang đường bộ khó khả thi. Điều này cũng sẽ góp phần giảm đáng kể chi phí logistics.

Ngoài ra, nếu áp dụng mô hình logistics số sẽ là bước đột phá, giúp hàng hóa lưu thông liên tục. “Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án thương mại điện tử xuyên biên giới (B2B, B2C), tích hợp vận chuyển - thương mại - thanh toán, nhằm thúc đẩy cả “hành lang vận tải trên đất liền” lẫn “hành lang số” để thương mại tăng trưởng bền vững”, ông Dũng chia sẻ.

Đồng tình với quan điểm của VLA về đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, thương mại điện tử vào thương mại Việt Nam - Campuchia, đại diện Cục Xuất nhập khẩu cũng đề xuất, tăng cường phối hợp liên ngành giữa các cơ quan chức năng hai nước nhằm cải thiện thủ tục hải quan, kiểm dịch, rút ngắn thời gian thông quan và giảm chi phí giao dịch. Cùng với đó, cần đẩy mạnh đầu tư nâng cấp hạ tầng tại các cửa khẩu trọng điểm gắn với phát triển các trung tâm logistics vùng biên để nâng cao năng lực thông quan.

Bên cạnh đó, cần khuyến khích doanh nghiệp đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, chú trọng những mặt hàng chế biến sâu, có giá trị gia tăng cao và phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của người dân Campuchia. Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại thông qua việc tổ chức hội chợ, triển lãm và các tuần hàng Việt Nam tại Campuchia sẽ góp phần quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu.

“Cục xuất khẩu cam kết sẽ đồng hành cùng các cơ quan, doanh nghiệp và địa phương trong việc tháo gỡ khó khăn, tận dụng cơ hội và xây dựng môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch và thuận lợi”, bà Hạnh bày tỏ.

Đưa ra một góc nhìn khác hơn, ông Đỗ Việt Phương, Thương vụ Việt Nam tại Campuchia cho rằng, bên cạnh thương mại, hoạt động đầu tư là một phương thức tốt giúp hàng Việt có chỗ đứng bền vững trên thị trường nước bạn. Tại Campuchia hiện có 5 ngân hàng của Việt Nam, do đó rất thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn phục vụ thương mại, nhất là đầu tư.

Cũng theo đại diện Thương vụ Việt Nam tại Campuchia, thời điểm hiện tại là cơ hội tốt cho hàng Việt củng cố chỗ đứng trên thị trường Campuchia. Để làm được điều này, doanh nghiệp trong nước cần đưa hàng hóa chất lượng cao, được nghiên cứu rõ ràng để đáp ứng đúng nhu cầu của người tiêu dùng.

Tháng 8, 9, 12 Cục Xúc tiến thương mại tổ chức những sự kiện lớn nhằm xúc tiến xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Campuchia, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại mong muốn các hiệp hội ngành hàng, địa phương, doanh nghiệp tích cực tham gia và khai thác.