Startup 8,6 tỷ USD giúp các chính phủ theo dõi tội phạm tiền số

Hồi tháng 5/2021, hacker đã tấn công Colonial Pipeline – công ty đứng sau đường ống dẫn gas lớn nhất nước Mỹ. Đây là tình huống mà các quan chức Mỹ đã lo ngại từ rất nhiều năm nay. Colonial đã buộc phải ngưng hoạt động trong 6 ngày – dẫn tới tình trạng hỗn loạn, thiếu gas và giá tăng mạnh. Công ty này đã phải trả cho hacker số tiền chuộc là 75 Bitcoin – trị giá khoảng 4,4 triệu USD vào thời điểm đó.

Khoảng 1 tháng sau, Bộ Tư pháp Mỹ đã tuyên bố rằng họ đã lấy lại được toàn bộ số Bitcoin kể trên. Giới tội phạm thích tiền số một phần bởi chúng tương đối khó theo dõi nhưng FBI đã theo dõi số tiền chuộc mà Colonial trả cho hacker kể trên qua một địa chỉ gắn với DarkSide – một tổ chức tội phạm tiền số có liên kết với nhóm hacker.

Sau đó, FBI đã đột kích và lấy lại toàn bộ số Bitcoin. Đây là một chiến thắng vang dội trong cuộc chiến chống lại tội phạm tiền số, cho thấy các nhà làm luật Mỹ có thể lấy lại tài sản trái phép bị các hacker lấy dù họ ở bên ngoài nước này. “Không nơi nào có thể qua mặt được FBI”, Giám đốc Paul Abbate nói.

Trên thực tế, để thành công với nhiệm vụ kể trên, cơ quan này đã dựa vào sự hỗ trợ từ một công ty có tên là Chainalysis – vốn phát triển phần mềm theo dõi các tổ chức liên quan trong lĩnh vực giao dịch tiền số và theo dõi nơi cuối cùng lượng tiền số ở các giao dịch đó sẽ đến.

Startup này trở thành đối tác chính của Mỹ và một số chính phủ khác khi điều tra tội phạm liên quan tới lĩnh vực tiền số. “Hầu như không có bất kỳ trường hợp nào quan trọng trong thế giới tội phạm tiền số mà chúng tôi không có liên quan”, theo Gurvais Grigg – Giám đốc công nghệ toàn cầu của Chainalysis – người trước đây từng làm việc cho FBI trong 23 năm nói.

Công ty có trụ sở tại New York là đơn vị dẫn đầu trong một phần ngành công nghiệp tiền số được biết đến là phân tích blockchain – gồm các công ty như Elliptic Enterprises và CipherTrace. Về bản chất, blockchain là một tập hợp các giao dịch.

Chainalysis thu thập một lượng dữ liệu khổng lồ từ blockchain sau đó thêm thông tin mà họ tự thu thập hoặc lấy được từ khách hàng. Họ sử dụng máy đọc, phân tích thống kê và những kỹ thuật khác để xử lý dữ liệu, thu thập các ví lại và tìm được nơi nào tiền số sẽ tới.

Caroline Malcolm – Giám đốc toàn cầu của Chainalysis diễn giải thế này: “Giống như một bản đồ đường phố nhưng là bản đồ mà không có tên đường, không có tên tòa nhà nào cả. Những gì chúng tôi làm là cung cấp một dữ liệu nói cho bạn bạn đang ở đường nào, nhà đó là tòa nhà nào”.

Chainalysis – được thành lập năm 2014 có hơn 700 khách hàng ở 70 quốc gia khác nhau. Khoảng 2/3 doanh thu của họ tới từ những khách hàng trong lĩnh vực nhà nước. Họ cũng phục vụ khối tư nhân với một sản phẩm gọi là Know Your Transaction (KYT) quản lý các giao dịch trong thời gian thực cho các khách hàng muốn có sự trợ giúp về tuân thủ quy định gồm cả giao dịch tiền số, ngân hàng và những lĩnh vực khác.

Công ty “về cơ bản tăng gấp đôi” doanh thu mỗi năm, theo Gronager nhưng họ vẫn chưa có lãi. Các nhà đầu tư định giá Chainalysis 8,6 tỷ USD trong vòng gọi vốn mới nhất vào đầu năm.

Gronager, 52 tuổi là một người Đan Mạch thân tiện với bằng tiến sĩ cơ học điện tử. Ông đã có hứng thú nghiêm túc với tiền số vào năm 2011 khi ông tải được code nguồn Bitcoin để hiểu cách đồng tiền số này hoạt động. Ông sớm giúp thành lập nên sàn giao dịch tiền số Kraken.

Gronager là CEO của Kraken vào năm 2014 khi Mt. Gox – từng là sàn giao dịch tiền số lớn nhất thế giới phá sản vì chịu một đợt hack tiền số trị giá tới nửa tỷ USD. Đơn vị ủy thác phá sản cho Mt. Gox sau đó đã thuê Gronager để giúp theo dõi, tìm lại lượng Bitcoin bị đánh cắp. Gronager sau đó bay tới Nhật Bản để bắt tay vào làm dự án này và sau đó ông quyết định nghỉ hẳn ở Kraken để dành toàn tâm, toàn ý cho dự án. Sau đó, ông bắt đầu lập trình phần mềm hình thành nên Chainalysis như hiện nay.

Chainalysis sớm đóng vai trò quan trọng trong nhiều cuộc điều tra "máu mặt" liên quan tới tiền số. Họ đã giúp chính phủ Mỹ thu hồi 1 tỷ USD liên quan tới Silk Road – từng là nền tảng web đen. Năm 2019, họ đã giúp lật tẩy hoạt động của Welcome to Video – web lớn nhất về xâm hại tình dục trẻ em. Trong một báo cáo vào đầu năm nay, Chainalysis nói rằng lượng tiền số bất hợp pháp đạt mức cao nhất 14 tỷ USD vào năm 2021 nhưng cũng khẳng định rằng số này chỉ chiếm 1,15% tổng giao dịch tiền số.

Chainanlysis đang phát triển nhanh nhất ở khu vực châu Á Thái Bình Dương – nơi họ đã mở văn phòng ở Australia, Nhật Bản, Singapore và Hàn Quốc. Gronager nói rằng sự mở rộng tiếp theo của công ty giúp đảm bảo vị thế thống trị bởi càng nhiều dữ liệu thu thập được sản phẩm của họ càng được cải thiện, khiến các đối thủ khó lòng đuổi kịp. Công ty này hiện có 850 nhân viên.

Gronager cho rằng ông và các đồng nghiệp đang tham gia vào một cuộc chiến có ý nghĩa, nói rằng việc trấn áp tội phạm của giới tiền số sẽ mang lại sự tin tưởng và tốc độ tăng trưởng cho ngành.

Dẫu vậy, không phải bất kỳ ai liên quan tới lĩnh vực tiền số đều đồng tình với quan điểm này. Một vài người “nghĩ Chainalysis là kẻ phiền toái”, theo Josh Olszwicz – chủ công ty tư vấn Valkyrie Investment – một quỹ tiền số. Một số người thì “nghĩ Chainalysis là một dịch vụ cần thiết”.

Nguồn: Bloomberg